Bijzondere schenking: autersrecht Wally Elenbaas en Esther Hartog

 

Kunstenaar Wally Elenbaas (1912-2008) benoemde bij testament de stichting Derkzen van Angeren tot zijn enig erfgenaam. Nu die stichting wordt ontbonden, zijn wij zeer vereerd dat het bestuur heeft besloten de auteursrechten van Elenbaas over te dragen aan stichting Verhalenhuis Belvédère.

 

Feestelijk moment

Op 20 september jl. ondertekenden Jannelieke Aalstein – bestuursvoorzitter van Verhalenhuis Belvédère – samen met het bestuur van stichting Derkzen van Angeren bestaande uit Hans Walgenbach, Hans Andringa en Michiel van Ravesteyn – in aanwezigheid van vele Belvédère obligatiehouders – met veel trots de akte van overdracht. Verhalenhuis Belvédère ontving zo het auteursrecht van alle door kunstenaar Wally Elenbaas vervaardigde werken als beeldhouwer, graficus, fotograaf en schilder evenals de door zijn echtgenote Echter Hartog als fotograaf vervaardigde werken.

De voormalige woning van het echtpaar Elenbaas en Hartog is onderdeel van het Verhalenhuis en wordt als het Elenbaas Huismuseum bewaard, ontwikkeld en gepresenteerd.

 

Over Wally en Esther
Wally Elenbaas was een Rotterdamse fotograaf en graficus en als kunstenaar meer dan 70 jaar productief. Hij behoorde tot de voorhoede die belangrijke bijdragen leverde aan het ontstaan van de nieuwe fotografie, de nieuwe typografie en de ontwikkeling van de kleurengrafiek. Naast een omvangrijk fotografisch en grafisch oeuvre – zijn litho’s en latere zeefdrukken – maakte hij gedurende bepaalde periodes ook monumentaal werk in de openbare ruimte. Het werk van Wally Elenbaas behoort tot het collectieve geheugen van generaties Rotterdammers.

 

Het kunstenaarschap betekende voor Wally persoonlijk vooral maatschappelijk engagement en strijdbaarheid. In de jaren ’30 ontmoette hij zijn vrouw Esther Hartog (1905-1998). Deze ontmoeting omschrijft Elenbaas als de belangrijkste in zijn leven. Zonder haar was hij niet de kunstenaar geworden die hij was. Esther werd ook fotografe. Echter wat de beste ontwikkelingsjaren voor hen hadden kunnen zijn, werden onderste boven gegooid door de oorlog. Onderduiken, zwerven, verloren jaren, zo omschrijft Elenbaas. In 1942 is het stel in de wijk Katendrecht, boven in het Belvédère-pand – komen wonen en later ook ondergedoken. Esther, van Joodse afkomst, was hier betrekkelijk veilig. Katendrecht was min of meer verboden gebied voor Duitse soldaten en buren hielpen hen aan eten en zorgden dat Esther verborgen bleef.  Zelf hielpen ze tijdens WOII Joodse kinderen verbergen en als graficus was Wally goed in het vervalsen van persoonsbewijzen. Op een gegeven moment moesten zij zichzelf ook verbergen en zo kwamen ze op Katendrecht terecht, aan de Rechthuislaan 1. Hier vonden zij hun veilige haven.  Samen overleefden ze de oorlog en hebben zij Katendrecht nooit meer verlaten.

 

 

Elenbaashuis
Vanaf de jaren 70 veranderde veel in de wijk, maar rond de woning bleef veel hetzelfde. Daar is stevige strijd voor geleverd, met elkaar en met en door anderen.  Tijdens de stadvernieuwingsperiode in de jaren 80 zorgde Elenbaas er persoonlijk voor – samen met andere Katendrechters – dat het markante Belvédère hoekpand werd gered van de sloop.
Wally en Esther fotografeerden samen onderwerpen die hun persoonlijk leven reflecteerden: elkaar, vrienden, reizen, stillevens en de nabije omgeving. De wederopbouwperiode leverde Elenbaas veel werk en geld op. Zo konden ze langere reizen maken onder meer naar Griekenland, samen met hun overburen, de Griekse familie Bachas. De Middellandse Zee werd een van Wally’s grootste inspiratiebronnen: ‘met het blauw, de luchten, de bootjes, de zon en het ondefinieerbare mystieke’.
In 1998 overleed Esther en tien jaar later, in mei 2008 op 96-jarige leeftijd Wally. De voormalige woning van het kunstenaarsechtpaar Elenbaas aan de Rechthuislaan is onderdeel van Verhalenhuis Belvédère. Een thuisplek in de grote stad waar de inspiratie van dit stel, hun persoonlijke verhalen, kunst, poëzie en ontmoeten centraal staan.