NIEUW: Rotterdam Vluchtstad 2019 verslag in woord en beeld

 

Meer dan 250 bedreigde schrijvers, muzikanten, filmer en kunstenaars uit zo’n 74 landen bezochten eind mei 2019 de stad Rotterdam en Verhalenhuis Belvédère op Katendrecht voor ‘At Home, Everywhere’, de internationale vluchtstedenconferentie ICORN/PEN 2019 & het Verhalen voor Vrijheid Festival Rotterdam. Vijf dagen lang was het ss Rotterdam was het ideale décor voor de conferentie en het Verhalenhuis hèt aankomst- en vertrekpunt oftewel de thuisbasis voor publieke lezingen, films, verhalendiners, literaire tours en ontmoetingen, een expositie en live (pop-up) optredens van de aanwezige (internationale) muzikanten en dichters op de vlucht.

 

Nu is het kleurrijk verslag in woord en beeld (digitaal) beschikbaar,
bekijk en lees het hier.

 

AT HOME, EVERYWHERE

Onder de titel ‘At Home, Everywhere’ discussieerden alle deelnemers over wat het betekent om je thuis te voelen in de wereld van vandaag en wat het betekent als je van je thuis wordt beroofd. Kunstenaars worden wereldwijd nog steeds en steeds meer bedreigd in hun vrijheid van meningsuiting. In hoeverre kan een nieuw en veilig land of stad voor ontwortelde en ontheemde mensen, schrijvers en kunstenaars ruimte bieden om een thuis te ervaren, zich te verbinden, te creëren en bij te dragen? Erasmus van Rotterdam (1466-1536) als zelfverklaard wereldburger gold voor deze conferentie als een belangrijke bron van inspiratie. Hij zwierf tussen landen en continenten, verwierp oude overtuigingen en vooroordelen en vocht voor een meer vrije, rechtvaardige en verlichte mensheid. Zijn adagium luidde ‘Heel de wereld is mijn Vaderland’. Hieraan werd de titel van de internationale conferentie voor 2019 ontleend.

 

ICORN & PEN

De conferentie werd georganiseerd door ICORN International Cities of Refuge Network en de schrijversvereniging PEN International, de afdeling PEN Nederland, de Writers in Prison Commitees én Verhalenhuis Belvédère in nauwe samenwerking met partners als de gemeente Rotterdam, de gemeente Amsterdam, de gemeente Leiden en het Ministerie van Buitenlandse Zaken.

ICORN werd in 2005 opgericht in Noorwegen en biedt schrijvers die door hun werk gevaar lopen, tijdelijk onderdak en een vluchtplek, doorgaans voor een jaar. De schrijver krijgt door het verblijf de gelegenheid ‘op adem te komen’. Wereldwijd zijn inmiddels meer dan 70 steden aangesloten bij het ICORN-netwerk. In Nederland is PEN Nederland het aanspreekpunt voor ICORN. Amsterdam was een van de oprichtingspartners van ICORN en is
 al sinds de jaren 90 vluchtstad. Het voormalig woonhuis van de familie van Anne Frank, vanwaar zij naar het Achterhuis vertrokken, fungeert daar als schrijversverblijf.

 

ROTTERDAM OOK LID

In de geest van de vroegere havenwijk Katendrecht, waar mensen uit de hele wereld aankwamen en in een van de vele boardinghuizen verbleven, verbouwde Verhalenhuis Belvédère een van de zolderverdiepingen tot gastenverblijf voor schrijvers-op-de-vlucht. In 2016 werd Verhalenhuis Belvédère namens de gemeente Rotterdam lid van ICORN. Rotterdam betaalde het lidmaatschap, Verhalenhuis Belvédère het verblijf, het levensonderhoud en alle activiteiten rondom de schrijver. Stichting Verhalenhuis Belvédère is de enige particuliere organisatie die lid is en als verantwoordelijk aanspreekpunt geldt, de overige steden worden vertegenwoordigd door gemeentelijke diensten.


 

De Syrische schrijver en dichter Adnan Alaoda werd Belvédère’s eerst gastbewoner in 2017/2018. Hij is in 2018 opgevolgd door de Iraanse schrijver Hamed Ahmadi en zijn vrouw Mojde Radankoupaei. Naast Amsterdam en Rotterdam is in Nederland ook Leiden in 2018 een ICORN vluchtstad geworden.

 

 

PUBLIEK FESTIVAL

Verhalenhuis Belvédère heeft in 2018 in nauwe samenwerking met Rotterdam Partners, de stad Rotterdam gepresenteerd als mogelijke ontvangstlocatie voor de tweejaarlijkse internationale conferentie van ICORN en PEN International. Rotterdam ‘won’ van concurrenten Pittsburgh en Barcelona. Ondersteunend aan de missie zag Verhalenhuis Belvédère de driedaagse internationale samenkomst daarna vooral ook als een kans om het Vluchtstadproject (lees: het gastenverblijf voor de vluchtschrijver) meer duurzaam te ontwikkelen en wilde de conferentie inzetten om ontmoetingen met vluchtelingen, gevluchte schrijvers, muzikanten en kunstenaars voor publiek in de stad te organiseren. Het Nederlands Letterenfonds, de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, VluchtelingenWerk Nederland, stichting In den Vreemde, de gemeente Amsterdam, de gemeente Rotterdam, Rotterdam Partners en Stichting Droom & Daad ondersteunden Rotterdam Vluchtstad 2019.

 

IN DE TOEKOMST

We ontwikkelden een laagdrempelig literair en muzikaal publieks- programma, zo veel mogelijk gratis toegankelijk en qua opzet geheel conform het Verhalenhuis: betrokken en gastvrij (eten en verhalen), persoonlijk (dichtbij, informeel, huiselijk), en inspirerend (crossovers & participatieve presentaties met kwaliteit).

 

Zo ontstond een multidisciplinair programma op verschillende locaties waarbij we inhoudelijk samenwerkten met Rotterdamse instellingen en kunstenaars. Bewoners en bezoekers maakten kennis met een verscheidenheid aan dichters, schrijvers of muzikanten die moesten vluchten omdat zij niet meer veilig waren in hun eigen land. Ook or- ganiseerden we een kruisbestuiving tussen internationale artiesten en de Nederlandse/Rotterdamse artiesten. Tijdens de programma’s was er veel ruimte voor (informele) uitwisseling en samenkomst.

 

In het beeldverslag een overzicht van de zes verschillende programmaonderdelen in het publieksfestival. Tussendoor stellen we een aantal van de deelnemende schrijvers en muzikanten via een kort portret voor. Tot slot vatten we samen wat het evenement opleverde en wat nodig is voor Rotterdam Vluchtstad in de toekomst.